Lễ hội chọi trâu - lễ hội văn hoá lớn, đậm đà bản sắc dân tộc của Hải Lựu.
Nét văn hoá độc đáo của
chọi trâu Hải Lựu là: các “ông trâu” được các tập thể cùng tham gia nuôi dưỡng, huấn luyện (mỗi tập thể thường là các xóm, thôn hoặc họ tộc...) Hàng năm, vào khoảng tháng 7 - 8 các cộng đồng này góp tiền cử người lặn lội lên tận Tuyên Quang, Hà giang, Lai Châu...để tìm những trâu khoẻ đẹp mua về, mỗi trâu giá từ 10-12 triệu đồng. Trâu mua về được cả cộng đồng bình xét giao cho một gia đình tiêu biểu nuôi dưỡng, gia đình này phải là gia đình có đủ ông bà, cha mẹ, con cháu sống hoà thuận, hiếu thảo, trên kính dưới nhường, kinh tế khá giả... nghĩa là một gia đình rất văn hóa, các gia đình khác có nghĩa vụ đóng góp thức ăn cho trâu. Trâu được cả cộng đồng yêu quí, vuốt ve, trân trọng như một thành viên và thông qua “ông trâu” cộng đồng cũng yêu quí gắn bó nhau hơn. Sau gần nửa năm được chăm sóc rèn luyện, trâu nào cũng béo tốt, tràn đầy sinh lực trước khi vào trận. Trâu chọi bao giờ cũng đấu nhau bằng lối đối mặt dùng sừng và sức khoẻ để chọn thế võ tấn công đối phương, dù thắng hay thua không bao giờ trâu tấn công nhau từ phía sau lưng hay mạng sườn, điều này thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc.
Có lẽ
chọi trâu ở xã Hải Lựu là một trong những
văn hóa - lễ hội ở Vĩnh Phúc dân gian cổ xưa nhất còn lưu giữ được dáng vẻ nguyên sơ ở đây không có những toan tính thái quá của con người, không có trâu bị tiêm thuốc kích thích, không có cá cược... Tất nhiên có chuyện mừng vui của cộng đồng có trâu thắng cuộc, nhưng tất cả các trâu dù thắng dù thua đều là những trâu khoẻ mạnh và ngay sau khi lễ hội kết thúc các “ông trâu” đều “được” cộng đồng giết thịt, liên hoan tập thể, ai cũng mong được thưởng thức món thịt trâu quí và mong một năm mới có sức khoẻ “như trâu”. Mọi người vừa vui bên mâm cỗ, vừa bàn đến những miếng võ đẹp của trâu... và rồi lại tiếp tục bàn việc giữa năm, cộng đồng cử người đi tìm mua trâu mới chuẩn bị cho mùa chọi năm sau.
Du khách nếu có dịp
đi du lịch Vĩnh Phúc vào mùa
du lịch lễ hội nhớ ghé qua xã Hải Lựu để được hòa mình vào không khí lễ hội chọi trâu sôi động này.