Văn Thánh Miếu Huế - Dấu ấn vang danh của các bậc kỳ tài triều Nguyễn

Từng là thủ phủ của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam trong hơn 1 thế kỷ, Huế vẫn còn lưu giữ được những nét đẹp về văn hoá vật thể, phi vật thể đặc sắc. Theo thời gian những tầng giá trị này đang ngày càng được khai mở và trở thành nét quyến rũ riêng có, tiêu biểu là các công trình kiến trúc độc đáo. Văn Thánh Miếu Huế chính là một trong những công trình tiêu biểu, thể hiện tinh thần hiếu học, coi trọng các nhân tài của nhà Nguyễn xưa.  Đến với Văn Thánh Miếu xứ Huế, du khách không chỉ được khám phá vẻ đẹp kiến trúc đặc trưng mà còn được tìm hiểu những thông tin thú vị về truyền thống văn hoá, giáo dục của cả một thời kỳ. 

Giới thiệu về Văn Thánh Miếu Huế và lịch sử hình thành 

Văn Thánh Miếu Huế nằm ở trên một ngọn đồi thấp tại địa chỉ số 72 đường Văn Thánh, xã phường Hương Hồ của TP  Huế. Nơi đây là địa điểm tiêu biểu cho tinh thần hiếu học của người xưa và cũng là top 5 văn miếu cổ đánh dấu nền học vấn lâu đời của nước ta. Việc nhà Nguyễn lập Văn Thánh Miếu Huế và dựng bia Tiến sĩ ở đây chính là thể hiện sự đề cao truyền thống học hành cũng như các bậc nhân tài của đất nước. 

Lịch sử của Văn Thánh Miếu Huế bắt đầu từ khi các chúa Nguyễn mở mang và khai phá phương Nam, khi đó Văn Miếu đã được mở ở làng Triều Sơn và được xem như là một Văn Miếu riêng ở Đàng Trong, tuy nhiên đến nay vẫn chưa rõ thời điểm xây dựng chính thức. Đến năm 1770, Định Vương Nguyễn Phúc Khoát đã cho dời Văn Miếu đến xã Long Hồ. 

Dưới thời của vua Gia Long, năm 1808 thì Văn Miếu được xây dựng ở một quả đồi nằm ở tả ngạn sông Hương, gần chùa Thiên Mụ cũng chính là vị trí của Văn Thánh Miếu Huế ngày nay. Việc xây dựng Văn Thánh Miếu bắt đầu từ tháng 4/1808 đến tháng 9/1808 thì được hoàn tất. Ngôi miếu cũ ở đây vẫn được lưu giữ lại để làm Khải Khánh Từ.Văn Thánh Miếu là tên gọi riêng của Văn Miếu ở Huế, nơi thờ Vạn Thế Sư Biểu. 

Tính từ khi được xây dựng đến hiện tại. Văn Thánh Miếu Huế đã được tu sửa nhiều lần trong các năm 1818, 1822, 1895 và 1903, mỗi lần đều có thể bổ sung thêm các công trình phục. Đến năm 1947, khi thực dân Pháp xâm lược, Văn Thánh Miếu đã bị tàn phá hư hại nặng nề. Do ảnh hưởng của chiến tranh và thời cuộc, có một thời gian dài, nơi đây đã bị lãng quên. Cho đến những năm gần đây, khi du lịch Huế phát triển thì Văn Thánh Miếu Huế đã dần xuất hiện trên bản đồ du lịch và trở thành điểm đến hấp dẫn có giá trị cả về cảnh quan lẫn lịch sử.

Năm 2022, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã có kế hoạch tu bổ phục hồi Văn Miếu Huế nhằm tưởng nhớ những danh nhân Triều Nguyễn đồng thời tôn vinh, cổ vũ tinh thần à hiếu học cho các thế hệ sau với ngân sách gần 66 tỷ đồng, thực hiện trong 3 năm. 
 

Vẻ đẹp kiến trúc của Văn Thánh Miếu Huế 

Văn Thánh Miếu Huế có kiến trúc rất  độc đáo, mặt tiền hướng về phía Nam, view sông Hương. Khuôn viên của di tích này có hình vuông với cạnh 160m, được bao bọc bởi hệ thống thành la xung quanh. Bên trong Văn Thánh Miếu gồm 20 công trình kiến trúc với quy mô từ lớn đến nhỏ trên trục chính bao gồm Linh Tinh Môn, Văn Miếu Môn, Đại Thành Môn, điện chính Văn Miếu.. 

Từ cổng chính du khách hẳn đã phải ấn tượng với kiến trúc cổ, rêu phong của Văn Thánh Miếu. Đi qua cổng chính du khách sẽ đến khu thành nội của di tích. Ở cổng thành có các bậc thanh chia thành ba dãy bởi 4 chú rồng đá uy nghi. 

Khu vực chính ở Văn Thánh Miếu Huế chính là Điện thờ đức Khổng Tử và Tứ Phối, Thập nhị triết. Đông Vu và Tây Vu thì thờ Thập nhị Hiền cùng các tiên nhỏ như Trần Khố, Trần Trù, Nhà Tổ Công… Tất cả các công trình kiến trúc ở đây đều có kết cấu mái gỗ quý, các đồ tự khí, kiến trúc đều toát lên vẻ uy nghi.

Khu vực bên ngoài của cổng Đại thành chính là hai dãy bia gồm 32 tầm, là nơi khắc tên của 293 vị Tiến sĩ dưới triều đại nhà Nguyễn, kể từ năm 1822 tức năm Minh Mạng thứ 3 cho đến khoa thi cuối được tổ chức là năm 1919. Trên các tấm bia này sẽ khắc đầy đủ tên họ, năm sinh và quê quán của các vị Tiến sĩ.

Những tấm bia được làm từ đá cẩm thạch, việc đặt những tấm bia lên lưng rùa được xem như là một biểu tượng của sự kính trọng và vinh danh những con người thành công trên con đường khoa cửa. So với các bia Tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội thì văn bia ở Văn Thánh Miếu Huế nhỏ hơn, nhưng lại khá đều đặn và sinh động. 

Khu vực cuối của hai dãy là nhà bia  khu vực bên phải là tấm bia được dựng từ  17/3/1836 được nhà vua Minh Mạng cho khắc với nội dung "Thánh tổ Nhân Hoàng Đế Dụ: Cung giám bất đắc liệt tấn thân”, tức thái giám không được liệt vào hàng các quan lại. Phía bên trái là bài dụ của Hiến Tổ Chương Hoàng Đế Thiệu Trị được dựng năm 1844 “ “Hiến tổ chương Hoàng Đế dụ: Ngoại thích bất đắc thân chính” tức bà con bên ngoại vua không được tham gia triều chính. 

Ở Văn Thánh Miếu còn có một công trình kiến trúc khá ấn tượng là Linh Tinh Môn. Đây chính là cửa hướng ra sông Hương với cảnh sắc thơ mộng. Thiết kế cửa bao gồm 14 trụ được xây bằng gạch, phía trên trang phía pháp lam rất cầu kỳ, tinh xảo. Ở chính giữa đề bốn chữ Hán “Đạo Tại Lưỡng Gian” và mặt sau là  “Trác Việt Thiên Cổ”. 

 >> Xem thêm: Khám phá tour du lịch Huế HOT nhất hiện nay 

Bật mí kinh nghiệm check-in Văn Thánh Miếu Huế 

Hướng dẫn đường đi 

Từ khu vực Đại Nội, trung tâm của thành phố Huế, để đến Văn Thánh Miếu bạn di chuyển theo hướng đường Đặng Thái Hân sau đó rẽ vào đường Yết Kiêu, tiếp tục di chuyển. Khi đến đoạn giao với Lê Duẩn thì rẽ trái vào đường này rồi đi thẳng xuôi theo dòng sông Hương đến đường Kim Long qua Nguyễn Phúc Nguyên rồi tiếp tục đi vào đường Văn Thánh, đến số 72 là tới Văn Thánh Miếu Huế. 
 

Vé thăm quan và giờ mở cửa 

Văn Thánh Miếu Huế hiện vẫn đang là một trong những điểm du lịch miễn phí của cố đô, chính vì vậy, du khách đến đây có thể thăm quan thoả thích mà không phải mua vé. Văn Thánh Miếu sẽ mở cửa cả ngày phục vụ du khách. 

Lưu ý cần nhớ khi thăm Văn Thánh Miếu 

Khi thăm quan di tích Văn Thánh Miếu Huế, du khách hãy lưu ý không vẽ, ngồi lên các bia đá, các đầu rồng ở đây để tránh tác động ảnh hưởng đến cả giá trị thẩm mỹ và lịch sử của công trình. 

Không xả rác bừa bãi, giữ gìn cảnh quan chung. Nếu du lịch vào mùa hè, hãy chuẩn bị đầy đủ các vật dụng như mũ nón, kem chống nắng để thuận tiện thăm quan. 

Văn Thánh Miếu Huế còn nằm gần Green Life farm là một vườn hoa rất đẹp thích hợp để check-in sống ảo. Ngoài ra, bạn cũng đừng quên kết hợp thăm quan các địa điểm du lịch hấp dẫn khác như chùa Thiên Mụ, nhà vườn An Hiên… 

Đóng vai trò rất quan trọng trong quần thể di tích ở cố đô Huế, Văn Thánh Miếu không chỉ là một di tích lịch sử giá trị mà còn là điểm đến hấp dẫn du hút du khách tại cố đô. 

>> Xem thêm: Phủ thờ Công chúa Ngọc Sơn góc an yên lắng đọng nơi xứ Huế mộng mơ 

Hồng Thọ - Dulichvietnam.com.vn