Chùa Bổ Đà Bắc Giang - ngôi chùa ngàn năm tuổi không thể bỏ qua

Chùa Bổ Đà Bắc Giang trải qua bao nhiêu thời gian vẫn giữa nguyên dáng vẻ uy nghi, trầm mặc. Nơi này đã trở thành điểm đến đến không chỉ về tâm linh mà còn để chiêm ngưỡng kiến trúc và tham gia các lễ hội đặc sắc. 
 

1. Chùa Bổ Đà Bắc Giang – quần thể tâm linh nổi tiếng nghìn năm tuổi

1.1. Vị trí

Khu di tích chùa Bổ Đà toạ lạc trên ngọn núi Phượng Hoàng thuộc dãy núi Bổ Đà, thôn Thượng Lát, xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Đây là ngôi chùa cổ nổi tiếng linh thiêng bậc nhất Việt Nam nói chung và Bắc Giang nói riêng. Nằm ở vị trí đắc địa, chùa Bổ Đà có địa thế cao, xa xa là dòng sông Cầu chảy thơ mộng, rất thích hợp để du khách ghé thăm vãn cảnh. 

Chùa Bổ Đà Bắc Giang nằm ở vị trí đắc địa, thuận tiện đi lại. Ảnh: lewis Ng

1.2. Đường đi chùa Bổ Đà Bắc Giang 

Quần thể chùa Bổ Đà cách trung tâm TP Bắc Giang chỉ 20km, cách trung tâm huyện Việt Yên chưa đầy 9km và cách Hà Nội chỉ 50km. Với khoảng cách gần trung tâm lại có tuyến đường cao tốc đẹp nên đường đi chùa Bổ Đà Bắc Giang rất thuận tiện, dù là với du khách ở gần hay xa. 

Chùa Bổ Đà Bắc Giang nằm cách Hà Nội chỉ 50km. Ảnh: savaco

Từ Hà Nội, bạn vào cao tốc Hà Nội – Bắc Giang, rẽ trái vào Đường vành đai 4 cứ đi thẳng là tới. Thời gian di chuyển chỉ tầm 1 tiếng đồng hồ nên khách du lịch hoàn toàn có thể đi về trong ngày. Tuy nhiên, để trải nghiệm trọn vẹn vẻ đẹp của Bắc Giang với nhiều danh lam thắng cảnh khác, bạn có thể chọn chuyến du lịch 2 ngày 1 đêm. Các vị khách ở phương xa nên dành thời gian 3 ngày 2 đêm để thăm quan vùng đất Kinh Bắc và các điểm đến lân cận. 

Đây là điểm thăm quan nổi tiếng của Bắc Giang. Ảnh: Kieulinh_00

Từ TP Bắc Giang, bạn chỉ cần đi theo Quốc lộ 37, rồi vào Đường Vành đai 4 là tới. Do khoảng cách gần nên chỉ mất tầm 30 phút lái xe. Đường đi chùa Bổ Đà Bắc Giang dễ dàng, nhưng bạn nên chú ý biển báo, tốc độ để tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra. 
 

1.3. Khám phá quần thể chùa Bổ Đà 

Chùa Bổ Đà Bắc Giang có tên gọi đầy đủ là chùa Quán Âm núi Bổ Đà (hay Bổ Đà Sơn Quán Âm Sơn Tự) có từ thời Lý, khoảng thế kỳ XI. Sau đó, chùa được trùng tu dưới thời vua Lê Trung Hưng năm 1720. Bổ Đà thờ tam giáo là Phật giáo, Nho giáo và Đạo giáo. 

Chùa Bổ Đà Bắc Giang là ngôi chùa cổ đã được công nhận là di tích cấp Quốc gia. Ảnh: lewis Ng

Vào năm 2016, chùa Bổ Đà đã được công nhận là Di tích lịch sử- kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia đặc biệt. So với những ngôi chùa khác, Bổ Đà được xây dựng kiểu kiến trúc độc đáo nội công ngoại bế nên càng khắc họa rõ nét vẻ thanh tĩnh, u linh của nơi này. 

>>Xem thêm: Hồ Cấm Sơn Bắc Giang - Điểm du lịch sinh thái cho ngày cuối tuần

1.3.1. Các điểm thăm quan 

Quần thể chùa Bổ Đà nằm trong khu vực đặc biệt, có các dãy núi trập trùng, nhấp nhô, cây cối sum suê, xanh mướt cùng dòng sông thơ mộng, quanh năm đầy nước. Quần thể di tích được tạo bởi các hạng mục: Chùa Tứ Ân, vườn tháp, am Tam Đức, chùa Cao và ao Miếu.

Chùa chính Tứ Ân

Chùa Tứ Ân được xây dựng trong giai đoạn 1740-1786. Ngay từ tên gọi, chùa đã răn dạy các Phật tử phải biết báo đáp bốn ân: Ân trời đất, Ân đất nước, Ân cha mẹ và Ân thầy. 

Kiến trúc chùa Tứ Ân trong quần thể di tích chùa Bổ Đà Bắc Giang có nhiều nét độc đáo. Ảnh: Tràng An

Kiến trúc chùa Tứ Ân xây dựng tám cửa ra vào với hàm ý tượng trưng cho bát quái vũ trụ. Lối đi cũng được thiết kế như chữ Lục rất thuận tiện cho việc di chuyển. Tứ Ân là nơi tu hành, đào tạo các tăng ni thiền phái Lâm Tế trong vùng đất Kinh Bắc xưa.

Tại Tứ Ân vẫn còn lưu giữ nhiều di vật quý giá. Ảnh: Trần Việt Đức

Hiện nay, trong chùa vẫn còn lưu giữ nhiều chuông đồng, bia đá, hoành phi, câu đối cùng 39 pho tượng từ thời Lê Trung Hưng có nhiều giá trị về lịch sử, mỹ thuật. Chùa được bao bọc bởi những hàng tre xanh tốt và tường trình đất kiên cố như một chiến lũy vững chắc từ trước đến nay. 

Am Tam Đức

Am Tam Đức trong chùa Bổ Đà Bắc Giang thờ tổ Như Thị, có công lao tu bổ, mở mang chùa Bổ Đà. Công trình được xây dựng vào thời vua Lê Hiển Tông, niên hiệu Cảnh Hưng (1740-1786). Tên gọi Am Tam Đức với mong ước người tu hành tới đây sẽ thông tuệ ba đức tính tốt đẹp là Trí đức, Đoạn đức và Ân đức.

Vườn tháp 

Vườn tháp chùa Bổ Đà là điểm thăm quan nổi tiếng trong quần thể di tích này. Đây cũng là một trong những vườn tháp lớn nhất Việt Nam, xây dựng trên nền đất 8000m2. Tại đây có 110 ngôi tháp lớn nhỏ khác nhau. Đặc biệt, trong số đó, có tới 97 ngôi tháp cổ niên đại hàng trăm năm, lưu giữ tro cốt xá lỵ nhục thân của 1214 tăng ni phật tử thiền phái Lâm Tế trên cả nước.

Vườn tháp tại chùa Bổ Đà Bắc Giang tạo nên khung cảnh linh thiêng. Ảnh: Tổ Quốc

Các ngọn tháp có 3-4 tầng, cao 3-5m, làm từ gạch và đá, với kỹ thuật truyền thống. Việc xếp đặt các ngôi tháp được quy định rất chặt chẽ. Tháp của tăng có bình cam lộ ở trên đỉnh còn tháp của ni là hình búp hoa sen trên đỉnh. 

Vườn tháp chùa Bổ Đà Bắc Giang là nơi lưu giữ tro cốt của hơn 1000 tăng ni Phật tử trên cả nước. Ảnh: Digiticket

Vườn tháp chùa Bổ Đà đến nay đã tồn tại khoảng 300 năm, được khởi công xây dựng kể từ khi sư tổ Phạm Kim Hưng viên tịch. Mỗi tháp an táng từ 4 thi hài đến 26 thi hài. Các tháp lớn nhỏ xếp thành những hàng dài, tựa lưng vào núi, bao quanh là cây cối xanh mướt mắt, tạo nên cảnh quan thiên liêng, kỳ vĩ. Khách du lịch Bắc Giang tới đây, ai nấy cũng đều ngạc nhiên và ấn tượng trước sự bài trí, sắp xếp và kiến trúc độc đáo của vườn tháp này. 

Chùa Cao

Chùa Cao thờ Phật bà Quan thế âm, được xây dựng thời nhà Lý và tu sửa nhiều lần. Ban đầu, chùa Cao chỉ là một gian chùa nhỏ nhắn có lợp gianh vách đất toạ lạc trên đỉnh núi Bổ Đà. Sau trụ trì tên là Phạm Kim Hưng tiến hành trùng tu chùa, ngày nay, chùa ngày càng khai trang hơn. 

Ao Miếu

Ao Miếu hay còn gọi là Đền Hạ thờ Thần Đá và Mẫu Đá. Nơi này gắn với câu chuyện truyền thuyế xưa rằng, tại khu Ao Miếu nổi lên các phiến đá lớn, nằm xen kẽ nhau giữa một chiếc ao nhỏ là Thạch Long. Mẹ đá nơi này đã sinh ra Thạch Linh Thần Tướng, giúp vua đánh giặc sau về ở trên đỉnh Phượng Hoàng rồi hóa tại đây. Người dân biết ơn lập thờ dâng hương. 

Ao Miếu cũng là một hạng mục trong quần thể chùa Bổ Đà Bắc Giang. Ảnh: Trần Việt Đức

Bên cạnh các giá trị to lớn về kiến trúc, chùa Bổ Đà Bắc Giang cũng là nơi lưu giữ một kho tàng di sản lớn như gần 2000 mộc bản bằng gỗ thị từ thời vua Lê Hiển Tông niên hiệu Cảnh Hưng (1740 - 1786). Năm 2017, Bộ mộc bản kinh Phật tại chùa Bổ Đà được xác nhận là là Bộ mộc bản kinh Phật khắc trên gỗ thị của thiền phái Lâm Tế cổ nhất trên thế giới.

Chùa Bổ Đà Bắc Giang là điểm thăm quan không thể bỏ qua khi về miền đất Kinh Bắc. Ảnh: kieulinh_00

1.3.2. Lễ hội chùa Bổ Đà Bắc Giang 

Theo kinh nghiệm đi Bắc Giang, hàng năm, chùa Bổ Đà thường xuyên tổ chức các lễ hội với nhiều hoạt động đặc sắc, thu hút rất nhiều tăng ni và du khách thập phương tham gia. Lễ hội chùa Bổ Đà thường được tổ chức từ ngày 15, 16, 17, 19 tháng Hai âm lịch. Cùng với phần lễ trang nghiêm, phần hội có rất nhiều trò chơi dân gian thú vị như cướp cầu, đu quay, triển lãm cây cảnh, chọi gà, đấu vật... 

Chùa Bổ Đà Bắc Giang có lễ hội tổ chức hàng năm là nơi giao lưu quan họ truyền thống. Ảnh: Báo Quân đội nhân dân

Không chỉ vậy, vùng đất Bắc Giang nổi tiếng với các làng quan họ truyền thống. Lễ hội chùa Bổ Đà cũng là dịp để các liền anh, liền chị trong vùng gặp gỡ, giao duyên, tạo không khí sôi động, nhộn nhịp cho lễ hội. Đây là một sân chơi làng mạnh, truyền bá văn hóa địa phương tới các lữ khách phương xa. 
 

2. Các điểm du lịch Bắc Giang gần chùa Bổ Đà 

2.1. Thành cổ Xương Giang 

Thành cổ Xương Giang nằm ngay trong TP Bắc Giang, chỉ cách chùa Bổ Đà 20km. Thành cổ được xây dựng từ thế kỷ 15, là nhân chứng quan trọng cho lịch sử hào hùng của dân tộc ta. 

Thành cổ Xương Giang cách chùa Bổ Đà Bắc Giang không xa, là điểm du lịch không thể bỏ qua. Ảnh: bloganchoi

Khu di tích Chiến thắng Xương Giang được xem là biểu tượng cho sức mạnh, tinh thần của dân tộc đồng thời nhắc nhở con cháu khắc ghi công ơn vua Lê Lợi cùng các bậc nghĩa sĩ đã hy sinh anh dũng để bảo vệ giang sơn. Đền Xương Giang trong khuôn viên di tích được xây dựng mới với kiến trúc cổ, mang phong thái uy nghi, lẫm liệt, được khánh thành đúng dịp kỷ niệm 590 năm chiến thắng Xương Giang lừng lẫy.
 

2.2. Tây Yên Tử 

Cách chùa Bổ Đà chưa đầy 7km, Tây Yên Tử là khu du lịch tâm linh, sinh thái thu hút rất nhiều du khách thăm quan, hành hương, chiêm bái cầu an mỗi năm. Với quy mô 136ha, tới Tây Yên Tử, bạn sẽ được khám phá cổ tự Vĩnh Nghiêm vãn cảnh, Suối Mỡ (Lục Nam), chùa Hạ, chùa Thượng, chùa Đồng, tìm hiểu bộ mộc bản được công nhận là Di sản tư liệu thế giới…

Cùng với chùa Bổ Đà Bắc Giang, Tây Yên Tử cũng là điểm đến tâm linh thu hút du khách. Ảnh: Digiticket

Hệ thống cáp treo của Tây Yên Tử dài 2km, không chỉ giúp rút ngắn khoảng cách sang chùa Đồng Quảng Ninh mà còn là nơi để bạn chiêm ngưỡng cảnh vật núi rừng từ trên cao. Không gian trầm mặc, tràn ngập thiên nhiên nơi đây chắc chắn cho bạn nhiều kiểu ảnh để đời. 

Trên đây là thông tin về chùa Bổ Đà Bắc Giang cho bạn và gia đình trước khi lên kế hoạch thăm quan. Theo dõi Du lịch Việt Nam để cập nhật thêm nhiều điểm đến mới cùng kinh nghiệm vi vu hữu ích nhé. 

Yến Yến

Theo Báo Thể Thao Việt Nam